Dlaczego włosy po wyschnięciu wydają się krótsze? Dlaczego niektóre osoby narzekają na silne elektryzowanie się włosów, a inne nie mogą zapanować nad swoją fryzurą podczas deszczowej pogody? Wszystko zależy od właściwości włosów – to właśnie pewne cechy fizyczne decydują o tym, jak fryzura reaguje na czynniki zewnętrzne.
Wygląd włosów zależy w dużej mierze od ich odporności, która z kolei wynika z budowy i struktury włosa. Niestety z czasem włosy mogą stać się bardziej podatne na oddziaływanie negatywnych czynników. Osłabienie włosów może wynikać m.in. z przebytych chorób, nieprawidłowej diety czy korzystania z agresywnych zabiegów fryzjerskich. Jakie są podstawowe właściwości włosów i jaki mają wpływ na wygląd fryzury?
Elastyczność i rozciągliwość włosów
Włosy są dość elastyczne, dzięki czemu po naciągnięciu do ok. 30% długości wracają do swojej pierwotnej długości. Nie warto jednak „na siłę” sprawdzać tej właściwości, ponieważ zbyt mocne ciągnięcie włosów prowadzi do powstania trwałych uszkodzeń. Zdolność do rozciągania włosów widać zwłaszcza po zmoczeniu wodą. Mokre kosmyki są dłuższe niż suche, a jednocześnie mniej elastyczne, dlatego zbyt mocne czesanie świeżo umytych włosów może skutkować ich pękaniem. Włosy tracą odporność na rozciąganie również pod wpływem wysokiej temperatury (np. gorącej wody lub pary wodnej) oraz zabiegów chemicznych.
Zdolność do pochłaniania wilgoci (higroskopijność)
Wśród wielu właściwości włosów na szczególną uwagę zasługuje higroskopijność. Dlaczego? Otóż zdrowy włos może pochłonąć dużą ilość wody – uważa się, że może to być nawet 30% masy włosa. Pod wpływem wilgoci włos może zmienić swój kształt, długość i objętość. Niektóre włosy szczególnie mocno reagują na obecną w powietrzu wilgoć. Włosy kręcone mocno się puszą, z kolei cienkie wyglądają na oklapnięte. Co ciekawe, dzieje się tak nie tylko podczas mżawki czy deszczu, ale również w parne letnie dni, gdy wysoka temperatura idzie w parze z wilgotnym powietrzem.
Zdolność przewodzenia elektryczności
Nadmiar wilgoci szkodzi fryzurze, ale odwodnione włosy również przysparzają sporych problemów. Przesuszone włosy mogą silnie się elektryzować, np. podczas czesania czy zdejmowania ubrania przez głowę. Zjawisko to można najczęściej zaobserwować zimą, gdy suche powietrze z kaloryferów sprzyja przesuszaniu włosów. Co robić, gdy włosy stają na baczność we wszystkich kierunkach, a przy głowie przeskakują iskry? Z pewnością warto pamiętać o stosowaniu odżywki po każdym myciu włosów, a ponadto można sięgnąć po specjalne kosmetyki nawilżające.
Zdolność do pochłaniania innych substancji (sorpcyjność)
Włosy „piją” nie tylko wodę, ale również inne substancje. Dzięki zdolnościom sorpcyjnym włosy mogą chłonąć dobroczynne składniki obecne w kosmetykach do pielęgnacji (odżywkach, maskach, olejach). Im bardziej rozchylone łuski włosa, tym lepsze wchłanianie substancji – to właśnie m.in. dlatego włosy wysokoporowate (czyli z mocno odstającymi łuskami) farbują się łatwiej niż włosy niskoporowate. Sorpcyjne właściwości włosów nie zawsze są korzystne, ponieważ kosmyki łatwo pochłaniają także zapachy. Z tego względu po wieczorze w zadymionym pubie włosy mogą wydzielać zapach dymu papierosowego, zaś po intensywnym gotowaniu mogą pachnąć… jedzeniem (np. smażoną rybą).
Wytrzymałość termiczna
Włosy nie lubią zbyt wysokiej temperatury, ponieważ ta powoduje pękanie keratyny, czyli podstawowego składnika budulcowego włosa. Suszenie gorącym strumieniem powietrza czy korzystanie z prostownicy bez odpowiednich środków termoochronnych może doprowadzić m.in. do rozdwajania końcówek, przesuszenia i łamliwości włosów. Szczególnie narażone na uszkodzenia termiczne są zwłaszcza włosy cienkie, delikatne i poddane zabiegom rozjaśniania. Przy tego typu włosach należy unikać temperatur powyżej 160°C. Włosy normalne lub farbowane, ale zdrowe, mogą wytrzymać wyższe temperatury w granicach 160-180°C. Zabiegi stylizacyjne z użyciem wyższej temperatury (ok. 200°C) zaleca się stosować wyłącznie na włosach grubych i mocnych.
Odporność na czynniki chemiczne
Na liście najważniejszych właściwości włosów nie może zabraknąć odporności chemicznej. Z uwagi na naturalnie niski pH odczyn (3,6-3,8) włosom nie szkodzi środowisko kwasowe. Wręcz przeciwnie – kwasy są wręcz korzystne dla fryzury. W przypadku włosów, u których równowaga pH została naruszona, stosuje się zabiegi zakwaszające w celu przywrócenia kosmykom zdrowego blasku i gładkości. Natomiast włosy nie są odporne na środki z przeciwnej strony skali pH. Substancje i związki o odczynie zasadowym uszkadzają włosy oraz źle wpływają na ich odporność i elastyczność.